Zoönosen bij kalveren

Een zoönose is een infectieziekte waarbij mensen door dieren besmet worden. Zestig procent van alle bekende infectieziekten en zeventig procent van alle ‘nieuwe’ infectieziekten zijn oorspronkelijk afkomstig van dieren. Ook kalveren kunnen heel wat bacteriën, virussen en parasieten verspreiden waarvoor ook de mens vatbaar kan zijn. Het gevaar schuilt erin dat niet alleen zieke dieren deze ziekteverwekkers verspreiden, maar ook op het oog ‘gezonde’ dieren kunnen drager zijn van meerdere infecties en zijn op die manier in staat mensen te besmetten. Er kan grofweg een onderscheid gemaakt worden in ziekten die worden opgedaan door het eten van besmet voedsel en ziekten waaraan dierhouders zijn blootgesteld bij de dagelijkse werkzaamheden. In deze nieuwsbrief willen we een aantal voorkomende zoönosen uit deze laatste categorie kort bespreken.

Trichopytie

Trichophytie is een huidschimmelziekte. In de volksmond is deze schimmelziekte beter bekend als ringschurft (of katrienwielen, ringworm, huidworm, guldenschurft, daalderschurft). Zowel bij de mens als bij de kalveren veroorzaakt de schimmel Trichophyton verrucosum ronde huidletsels. Kalveren ondervinden er niet veel last van, maar bij mensen kan deze zeer besmettelijke huidaandoening voor veel overlast zorgen.

Ringschurft wordt voornamelijk overgedragen door direct contact. Bedenk hierbij dat kalveren die geen zichtbare verschijnselen hebben deze zoönose wel kunnen verspreiden. Indien u meer wilt weten over de infectie met ringschurft bij uw kalveren kunt u dit teruglezen in de nieuwsbrief van Oktober 2009.

Salmonellose

De verspreiding van salmonella bacteriën van kalveren naar de mens gebeurt via de mest. Een minimale hoeveelheid bacteriën kan al genoeg zijn om als mester zelf symptomen te krijgen. Het is dan ook niet uitzonderlijk dat bij een salmonella uitbraak op stal de mester zelf last krijgt van buikkrampen, diarree misselijkheid, braken, en in ernstige gevallen zelfs bloederige ontlasting.

Cryptosporidiose, Giardiose

Jonge kalveren maar met name kalveren met (cryptosporidium-)diarree scheiden massaal de eencellige parasiet cryptosporidium uit. Mensen die besmet raken met deze parasiet worden in de meeste gevallen niet ziek, maar in sommige gevallen kan er ernstige diarree ontstaan.

Giardia is een andere eencellige parasiet die minder vaak voorkomt in de darmen van kalveren. Kalveren kunnen besmet zijn met meerdere typen, slechts één van deze typen is besmettelijk voor de mens.

Coli infectie

Mest van kalveren bevat altijd een aantal Escherichia coli bacteriën. Sommige daarvan zijn ook ziekteverwekkend voor de mens. Ziekte uit zich meestal onder de vorm van (ernstige) diarree. Ernstigere symptomen worden gezien na infectie met E.coli O157. Dit coli type veroorzaakt een levensbedreigende ziekte met blokkering van de nieren.

Sommige mensen zijn extra kwetsbaar

Zoönosen vormen een belangrijk beroepsrisico bij mensen die met dieren werken. Als gezonde kalverhouder zal je van bovenstaande aandoeningen niet zo snel problemen ondervinden. Maar voor jonge kinderen, oudere mensen, zwangere vrouwen en verzwakte mensen kunnen de problemen des te groter zijn. Deze groep mensen omschrijft men als YOPI’s verwijzend naar de Engelse terminologie (Young, Old, Pregnant, Immunosurpressed). Het is dan ook goed om als kalverhouder bewust te zijn van de gevaren voor u en uw gezin.

Een goede algemene hygiëne is ook hier van belang, zowel op stal als van uzelf.

Als u als mester of een gezinslid ziek wordt is het van belang om aan de behandelend arts te melden dat er regelmatig (indirect) contact is met runderen.

Bronnen:

Beroepsziekte.nl