Nieuwsbrief januari 2013: Mycoplasma

Mycoplasma

Stijging van het aantal besmettingen

Mycoplasma is een van de belangrijkste kiemen in het complex van verwekkers die longproblemen in de stal veroorzaken. De aanwezigheid van deze kiem op bedrijven is de laatste 10 jaar gestegen, dit is althans bewezen in onderzoeken uit Amerika, België en verschillende andere West-Europese landen. Op basis van onze praktijkervaring delen we deze mening.

Besmetting

Jonge kalveren besmetten zich gedurende de eerste levensweek via de koe. De voornaamste weg hiervoor is de opname van met Mycoplasma besmette melk. Mycoplasma gaat zich dan vestigen ter hoogte van de tonsillen (amandelen) in de keel van het kalf waar deze zich levenslang kunnen huisvesten zonder noodzakelijk ziekte te veroorzaken. Dit gaat overigens ook op voor Pasteurella’s: ook deze bacteriën bevolken de tonsillen.

Symptomen

Aangezien vele dieren  drager zijn van mycoplasma zonder ziek te worden is een belangrijke oorzaak van ziekte een verminderde weerstand van het kalf of een verhoogde infectiedruk. Hierdoor slaagt het dier er niet in de kiem beperkt te houden tot de tonsillen. Deze weerstandsdaling kan oa veroorzaakt worden door transport, een slecht stalklimaat, nutritionele tekorten, hoge bezettingsgraad en voerwijzigingen. Een verhoogde infectiedruk hangt samen met het aantal zieke kalveren in de stal. Deze zieke dieren verspreiden een (erg) grote hoeveelheid kiemen in de omgeving die eerst bij de buurkalveren terecht komen om later door de rest van het koppel te gaan. Daarom is het van zo’n groot belang om een ziek dier direct te behandelen.

Vanuit de keel kan Mycoplasma zich verspreiden naar het middenoor via de buis van eustachius en/of naar de longen waar dan ook respectievelijk (midden) oorontsteking of longontsteking veroorzaakt wordt. Vanuit de longen kan de kiem in het bloed komen en vanuit het oor naar de hersenen. Hierdoor denken we ook bij hersenvliesontsteking maar vooral bij dikke gewrichten vaak aan Mycoplasma.

Door daling van de weerstand en schade veroorzaakt door Mycoplasma krijgen ook andere kiemen de kans om door te breken. Op dezelfde manier kan Mycoplasma doorbreken nadat de weg is vrijgemaakt door bijvoorbeeld een Pasteurella of virale kiemen. Hierdoor hebben we bijna nooit te maken een mono infectie. Daarom is het van belang ivm therapiekeuze en prognose van ziekteverloop steeds contact te houden met uw dierenarts.

Behandeling

Mycoplasma is helaas een kiem die niet reageert op verschillende soorten antibiotica. Dit omdat deze bacterie een specifiek doelwit waar sommige antibiotica zich op richten niet bezit: de celwand. Hierdoor ‘’falen’’ sommige behandelingen. Het vaker voorkomen van mycoplasma kan dus ook deels een verklaring zijn voor een hoger aantal chronische longpatienten. Weer een reden om er vroeg bij te zijn bij individuele behandelingen want als je al enkele dagen wacht en het dier reageert niet direct kan er al gedurende een week of langer schade aangericht zijn ter hoogte van de longen. De hierdoor onstane longschade is een probleem dat het kalf vaak nooit meer overwint.