Luchtwegproblemen bij kalveren worden door een of meerdere kiemen veroorzaakt. Zo kunnen bij luchtwegproblemen de volgende kiemen worden waargenomen:

• virussen (o.a. IBR, BRSV(pinkengriep), PI3, BVD, corona- en adenovirus
• Bacteriën (o.a. Pasteurella multocida, Haemophilus somnus,Mannheimia haemolytica, Salmonella dublin)
• Parasieten (waaronder maagdarmwormen)
• Mycoplasmata.

In deze nieuwsbrief gaan we het hebben over de mycoplasmata. Vooral deze kiem wordt in toenemende mate erkend als oorzaak voor luchtwegaandoeningen. Omdat de kiem lastig  te kweken is, wordt een koppeldiagnose tegenwoordig vaak gesteld middels bloedonderzoek. Uit het bloedonderzoek blijkt dat er in enkele koppels met slepende luchtwegproblemen afweerstoffen gevonden worden tegen mycoplasma sp.. Maar wat zijn mycoplasmata?

Mycoplasmata zijn de kleinste zichzelf vermenigvuldigende kiemen op aarde. Ze verschillen  van bacteriën doordat ze geen celwand hebben. Door de afwezigheid van de celwand kunnen ze allerlei vormen aannemen. De mycoplasmata, die een rol spelen bij luchtwegaandoeningen zijn:

• Mycoplasma bovis
• Mycoplasma dispar
• (Mycoplasma bovirhinis )
• Mycoplasma mycoides (contagieuze bovine pleuropneumonie, komt in Nedrland niet voor en is aangifteplichtig)

Mycoplasma infecties komen meer voor in de herfst (43,6% van de koppels met luchtweginfecties) en minder in het voorjaar (21% van de koppels met luchtweginfecties) en de infecties treden vooral op bij jonge mannelijke dieren (<2jaar) oftewel het gros van de vleeskalveren.

Het meer voorkomen van mycoplasma in de herfst is gelegen in de gunstige omstandigheden die dan heersen, vooral de extra vochtigheid en het ontbreken van warmte en zonlicht.

Gezonde kalveren kunnen ook mycoplasma herbergen. Ongeveer 16% van alle gezonde kalveren draagt mycoplasma bij zich in de voorste luchtwegen. Worden deze kalveren ziek of daalt de afweer van de kalveren dan kan de mycoplasma zich door het koppel verspreiden.

Naast luchtwegproblemen  kunnen mycoplasmata ook oogontstekingen en/of gewrichtsontstekingen veroorzaken bij vleeskalveren. Bij melkkoeien kan verder uierontsteking worden veroorzaakt door mycoplasma sp..

In de longen kunnen mycoplasmata een catarrhale bronchopneumonie veroorzaken. Dat houdt in dat er vocht uittreedt in de longen met zeer veel ontstekingscellen (productieve tot droge hoest). Indien er snel en correct wordt ingegrepen kan er herstel zonder gevolgen plaatsvinden, gebeurt dit niet dan zal een deel van de long onherstelbaar beschadigen en het kalf niet meer optimaal kunnen presteren.

De verschijnselen die worden waargenomen zijn over het algemeen weinig verschillend met die van andere kiemen die luchtwegproblemen veroorzaken. Wel kan opgemerkt worden dat een aanhoudende hoest karakteristiek is en het niet tot slecht reageren op bepaalde antibiotica (penicillinen en cefalosporinen, deze werken op de celwand en daardoor werken deze antibiotica niet bij een mycoplasma infectie).

Naast het veroorzaken van luchtwegproblemen maken mycoplasma sp. vaak ook de weg vrij voor andere kiemen die luchtwegproblemen kunnen veroorzaken.

Om de kans op een mycoplasma infectie te minimaliseren moet men proberen de volgende risicofactoren te optimaliseren:

• Voldoende weerstand. deze weerstand begint bij de melkveehouder met een goede biestvoorziening en geen melk van koeien welke geïnfecteerd zijn met mycoplasma. Verder kan de weerstand bevordert worden door een gebalanceerde voeding, een goede mineralen- en vitaminenhuishouding en de afwezigheid van schimmels in het voer.
• Voldoende hygiëne. Denk hierbij aan bedrijfskleiding, ontsmetten en zo min mogelijk versleping van spullen. Veder is een goede reiniging en ontsmetting ten zeerste aan te bevelen. Zorg er wel voor als er nieuwe kalveren komen dat de stal goed droog is.
• Optimaliseer het klimaat
• Vermijd een hoge bezettingsgraad en meng geen verschillende leeftijden

Een goede aanpak is essentieel, geef mycoplasma geen kans.

En trouwens,

Een gelukkig nieuwjaar en de beste wensen namens alle medewerkers van Dierenartsenpraktijk Thewi