Koorts

Zoals we al eerder besproken hebben, is een lichaam geneigd alles stabiel te houden.

Bij jonge kalveren zien we een normale temperatuur tussen 38,5-39,5 graden Celsius, bij volwassen runderen is 38-39 graden Celsius normaal. Met de thermostaat op deze stand, kan het lichaam het beste functioneren.

Na een maaltijd, zal deze verbrand worden, de grote voedselbrokken worden in kleine deeltjes omgezet en hierbij komt energie vrij. Dit levert ook warmte. Meet je de temperatuur van een dier net na een maaltijd, zeker van warme melk, verwachten we een wat hogere normaal temperatuur, dan als hij net heeft geslapen.

Ook bij hardlopen wordt er veel energie verbrand en ook dan zie we de lichaamstemperatuur toenemen. In wintertijd met een snijdend koude oosten wind zal de lichaamstemperatuur wat lager liggen.

Als de hersenen een toe- of afname van temperatuur registreert, zal hij het lichaam aan het werk zetten, om de temperatuur weer naar normaal terug te brengen.

Door bloedvaten in de huid open te zeten, kan er meer warmte ontsnappen, terwijl het samenknijpen de warmte juist binnen houdt. Met het open zetten van een vacht ontstaat er een extra isolatielaag, waardoor er minder warmte verloren gaat. Zweten is een andere manier van warmte kwijt raken, het vocht dat op de huid komt te liggen, onttrekt energie door te verdampen, dit geeft verlaging van lichaamstemperatuur.

Dieren die het koud hebben gaan rillen, door de spiertjes in de huid tot “hardlopen” aan te zetten, geven deze in het verbrandingsproces extra warmte af.

Bij een ontsteking, dit kan een virus of bacterie zijn, maar ook een lichaamsvreemde stof (bv bij enting) vindt er een reactie in het lichaam plaats. De indringer moet worden betreden.

Cellen rennen de kant uit waar het probleem zich voordoet (longontsteking) of signaleren in het hele lichaam indringers en zullen hier de aanval op openen.

Tijdens deze strijdt komen er veel stoffen vrij. Deze zullen deels lokaal effect hebben (zwelling, warmte, roodheid en pijn), maar ze hebben ook invloed op je hersenen.

Zogenaamde endogene pyrogenen zorgen dat in de hypothalamus meer prostaglandine wordt afgegeven. Hierdoor gaat het setpoint omhoog, kortom, de thermostaat wordt omhoog gedraaid.

De 38,5 graden moet 39,5 graden worden, dus het lichaam vertoond alle verschijnselen die je normaal ziet als je het koud hebt. Gaat dit proces door, dan kan je dus liggen rillen terwijl je temperatuur enorm hoog is.

Koorts heeft goede en slechte kanten.

Voor ons is het een snelle waarneming dat er iets mis is, het is geen ziekte, maar wel een verschijnsel.

Door verhoging van de lichaamstemperatuur gaan de afweer processen sneller en wordt het leven van de indringer moeilijk gemaakt.

Maar koorts kost ook: energie, vocht en zuurstof om de warmte te maken. Hierdoor word je vaak slomer en trager.

Op lange termijn kunnen hoge temperaturen desastreuze werking hebben. Vooral organen zijn gevoelig. Als je een ei in 42 graden legt, zie je dat het eerst vloeibare eiwit gaat stollen. Dit soort reacties kunnen ook in een lichaam plaats vinden.

Als we dan de stal in gaan, proberen we de zieke dieren te onderscheiden van de gezonde.

Hebben we een sloom dier met open haarkleed, of een kalf dat ligt te rillen, terwijl het heerlijk is op stal, pak de thermometer.

Heeft hij koorts, dan weten we niet waarom. Wel weten we dat het dier extra aandacht nodig heeft, extra vocht en een warm maal. De oorzaak van de koorts zal de uiteindelijke behandeling bepalen, maar deze behandeling kan wel gecombineerd worden met een koortsremmer.

Zo voelt het kalf zich snel lekkerder en zal zijn gewone leven weer oppakken.

En zegt de koorts ons verder iets. Erg hoge koorts zal sneller schade aan het lichaam geven, dus koortsremming is dan nog belangrijker. Als de koorts laag is, of de temperatuur is zelfs normaal, zegt dit niets over de ernst van een ziekte. Het kan zijn dat er nog niet veel endogene pyrogenen zijn vrijgekomen, het kan zijn dat het kalf weinig energie heeft om zijn temperatuur te verhogen, maar het kan zelfs zijn dat de temperatuur aan het dalen is, omdat het kalf terminaal is.

Kortom, koorts is een mooie graadmeter en symptoom van meerdere ziektebeelden